Monday 28 July 2014

ေလာဓမၼဂ်ာနယ္ (၃)



ေလာကဓမၼဂ်ာနယ္

စာေစာင္အမွတ္ ( ၃ )                           ဓမၼဒါန
နေမာ တႆ ဘဂ၀ေတာ အရဟေတာ  သမၼာသမၺဳဒၶႆ
ေဆာင္းပါးအမွတ္ ( ၁)
မေနာကံကိုမလြန္က်ဴေအာင္ေစာင့္ထိန္းနို္င္တာ ၀ိပႆနာ
ဗုဒၶသည္ စိတ္ကိုိအထူးေစာင့္ႀကည့္ျခင္းဟူေသာ ၀ိပႆနာအလုပ္ လုပ္ႀကရန္ ၁၇၉၂ ႀကိမ္မွာႀကား
ေတာ္မူခဲ့ပါသည္၊
          ၀ိပႆနာရွဳနည္း-မူေသစည္း
၁ - ၀ိပႆနာဥာဏ္ဆိုတာ-ဘယ္ဟာရွဳ၍ျဖစ္သနည္း
၂ - စဲြလမ္းနို္င္ရာ-ငါ့ခႏၶာ-မွန္စြာရွဳ၍ျဖစ္သတည္း။
၃ - ဘယ္အက်ိဳးငွါထုိခႏၶာ-ဘယ္ခါရွဳရပါသနည္း
၄ - မစဲြဘုိ႔ရာျဖစ္ဆဲမွာ-မွန္စြာရွဳရပါသတည္း။
၅ - ျဖစ္ခိုက္မရွဳရုပ္နမ္စု-စဲြမွဳ၀င္ေရာက္သည္
၆ - ျမဲတယ္-ေကာင္းတယ္- ငါေကာင္းနွယ္-တကယ္ထင္တတ္သည္
၇ - ျဖစ္တို္င္းမွတ္စုရုပ္နမ္စု-စြဲမွဳကင္းေပ်ာက္သည္
၈ - မျမဲဆင္းရဲသေဘာဘဲ - ဥာဏ္ထဲရွင္းေတာ့သည္
၉ - စဲြမွဳကင္းေပ်ာက္-မဂ္လမ္းေပါက္-ဆုိက္ေရာက္နိဗၺာန္ျပည္
၁၀ - ၀ိပႆနာရွဳနည္းမူေသနည္း-သိမ္းဆည္းထားရမည္။
(ေက်းဇူးရွင္မဟာစည္ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီး )

၁ - ကိုယ္အမူအရာျပဳတို္င္းမွာ- မွန္စြာသိရမည္။  ( ကာယာနဳပႆနာ )
၂ - စိတ္အမူအရာျဖစ္တိုင္းမွာမွန္စြာသိရမည္ ( စိတၱာနဳပႆနာ)
၃ - ေကာင္း ဆုိး လတ္ပါ - ေ၀ဒနာ - မွန္စြာသိရမည္  ( ေ၀ဒနာနဳပႆနာ )
၄ - သေဘာတရားထင္ေပၚျငားပိုင္းျခားသိရမည္ ( ဓမၼာနဳပႆနာ )
(ေက်းဇူးရွင္မဟာစည္ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီး )
ေဆာင္းပါးအမွတ္ ( ၂ )
၀ိပႆနာတရားအားထုတ္ရန္ႀကိဳတင္သိထားသင့္ေသာအခ်က္အလက္မ်ား
၁ - သမုတိသစၥာ နွင့္ ပရမတၳသစၥာတရား
၂ - ရုပ္ နွင့္ နမ္  ( ၀ါ )  ခႏၶာ  ၅ ပါး
၃ - ဒိ႒ိအယူ  - မွားယြင္းေသာအယူ
၄ - အေႀကာင္းနွင့္အက်ိဳးဆက္စပ္မွဳသေဘာတရားမ်ား ( ပဋိိစၥသမုပၸါဒ္တရား)
၅ - အျဖစ္နွင့္အပ်က္တရား ( ျဖစ္ပ်က္သေဘာ ) တရား
အထက္ပါသေဘာတရားမ်ားကိုဥာဏ္ထဲတြင္ဦးစြာသိရွိရွင္းလင္းထားဘုိ႔လုိအပ္ပါသည္
ဘုရားေဟာႀကးထားေသာတရားမ်ားသည္ပရမတၳတရားမ်ားအေပၚတြင္အေျခံ၍ေဟာ
ႀကားထားေသာတရားမ်ားျဖစ္သျဖင့္၊ပရမတၳသစၥာကိုဥာဏ္ထဲရွင္းလင္းစြာသေဘာမေပါက္
လ်ွင္၊၀ိပႆနာတရားအားထုတ္ရာတြင္ခရီးေရာက္မည္မဟုတ္ပါ၊

သမုတိသစၥာ ( ပညတ္ - အမည္ )
အမည္နာမတပ္၍ေခၚေ၀ၚသမုတ္ထားေသာအရာမ်ား
လူ - နတ္ - ျဗဟၼာ - ပုဂၢိဳလ္ - သတၱ၀ါ - ငါ - သူ -
ေယာက်္ား - မိန္းမ - စသည္မ်ား
ပုံသ႑ာန္-ရွိသည္၊အေလးခ်ိန္ရွီသည္၊သာမန္မ်က္ေစ့
ျဖင့္ျမင္နို္င္သည္၊ကို္င္တြယ္၍ရသည္။
မ်က္လုံးျမင္ခႏၶာဟုေခၚသည္၊
ေလာကီအတြက္အမွတ္တရားျဖစ္သည္
ဒါန-သီလ-သမထ - အတြက္အမွန္တရား
သီလမပ်က္ရုံမွန္သည့္အမွန္တရား သာျဖစ္သည္

ပရမတၳသစၥာ ( အမွန္တကယ္အရွိတရား )
သာမန္မ်က္စိနွင့္မျမင္နို္င္ ( ဥာဏ္မ်က္စိသျဖင့္ေတြး
ႀကည့္မွျမင္နို္င္သည္)
ခႏၶာ ( ၅ ) ပါး
ရုပ္       ( ၁ ပါး  )
နမ္ခႏၶာ  ( ၄ ) ပါး ( ေ၀ဒနာ၊သညာ၊သခၤါရ၊၀ိညာဏ္)

ဥာဏ္ျမင္ခႏၶာဟုေခၚသည္။
ေလာကုတၱရာက်င့္စဥ္အတြက္အမွန္တရား
၀ိပႆနာက်င့္စဥ္အတြက္အမွန္တရား
နိဗၺာန္ေရာက္သည့္တို္င္အမွန္တရားျဖစ္သည္


ထုိသစၥာတရား ( ၂ ) ပါးသည္သုေနရာနွင့္မွန္ေသာတရားမ်ားျဖစ္သည္။ဘယ္အရာကိုမွမပါယ္
ေကာင္းပါ၊သူေနရာနွင့္သူအခ်ိဳးက်ေအာင္က်င့္ႀကရမည့္တရားမ်ားျဖစ္ပါသည္။
လူအခ်င္းခ်င္းဆက္ဆံသည့္အခ်ိန္တြင္သမုတိသစၥာနွင့္အခ်ိဳးက်ေအာင္ဆက္ဆံေျပာဆိုရမည္၊
ရဟန္းကိုရဟန္းလုိဆက္ဆံျပိး၊လူကိုလုိဆက္ဆံေျပာရမည္၊အားလုံးကိုခႏၶာပါးဟုဆိုျပိးတစ္ပုံစံတို္င္း
ေျပာဆိုဆက္ဆံ၍မျဖစ္ပါ၊
          ၀ိပႆနာတရားအားထုတ္ေသာအခ်ိန္တြင္ပညတ္မ်ားမေပၚေအာင္သတိထားရွဳရမည္။

ေဆာင္းပါးအမွတ္ ( ၃  )        
မိစၦာဒိ႒ိ =  မွားယြင္းေသာအယူ
အယူ ( ၃ ) မ်ိဳးရွိသည္
၁ - သကၠာယဒိ႒ိ = ခႏၶာ ၅ ပါးကို ငါ၊သူတပါး ၊ ေယာက်္ား၊မိန္းမ ၊ပုဂိၢဳလ္သတၱ၀ါယူ ထင္မွတ္မွား
                           ေသာအယူ
၂ - သႆတဒိ႒ိ = ေသလြန္ျပိးေနာက္-ေနာက္ဘ၀တျဖန္ျပန္ျဖစ္ေသးသည္ဟုယူေသာအယူ၊
                          ဘ၀ကူးတယ္၊ဘ၀ေျပာင္းတယ္၊၊အသက္ထြက္တယ္၊ဟုယူထားေသာအယူ
၃ - ဥေစၦဒဒိ႒ိ =  ေသျပီးသည့္ေနာက္ဘာမွမျဖစ္ေတာ့ဘူး(ေသျပိးရင္ျပတ္တယ္) ဟုယူထားေသာအယူ
အဆုိပါဒိ႒ိ ( ၃ ) မ်ိဳး တစ္မ်ိးမ်ိဳးမိမိမွာရွိေနရင္၊၀ိပႆနာတရားအားထုတ္ေသာ္လည္း၊ကုသို္လ္သာရ၍
တရားမရနိုင္ပါ။( ဒါေႀကာင့္မိုးကုတ္ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီးက၊၀ိပႆနာေနာက္ထားဒိ႒ိအရင္ခါြပါလုိ႔ေဟာ
ႀကားထားပါတယ္ )
ဒိ႒ိဘယ္လိုခါြမလဲ  ( သကၠယဒိ႒ိခါြရေအာင္ )
       ပညတ္နဲ႔ပရမတ္ကိုေသခ်ာစြာဥာဏ္ထဲရွင္းရင္၊သကၠာယဒိ႒ိအလုိလုိဥာဏ္ထဲရွင္းနို္င္ပါတယ္။
ပရမတ္ခႏၶာမွာ(ငါ-သူတပါးေယာက်္ား +မိန္းမ-ပုဂၢိဳလ္သတၱ၀ါမရွိပါ ) ခႏၶာ ၅ ပါးသာရွိပါတယ္၊
ပရမတ္ခႏၶာေပၚရာေနရာ ( ၆ ) ေနရာရွိပါတယ္ ၊
မ်က္စိ၊နား၊နွာေခါင္း၊လွ်ာ၊ကိုယ္၊စိတ္(မေနာ)တို႔ျဖစ္ပါတယ္။
၁ - မ်က္လုံးမွာ =  မ်က္စိနဲ ႔အဆင္းနဲ ႔တို္က္ရင္ ျမင္စိတ္ေပၚပါတယ္
                    မ်က္စိက ရုပ္၊ အဆင္းက=ရုပ္ - တို္က္လုိ႔ေပၚတဲ့ျမင္စိတ္က= နမ္ ( ရုပ္နဲ႔ နမ္ေပၚတာပါ)
ငါ-သူတပါးေယာက်္ား +မိန္းမ-ပုဂၢိဳလ္သတၱ၀ါမဟုတ္ပါ-မ်က္စိနဲ႔မျမင္နုိင္ပါဥာဏ္နဲ႔သာျမင္နို္င္ပါတယ္၊
ဒါေႀကာင့္ဥာဏ္ျမင္ခႏၶာလုိ႔ေခၚတာပါ။)အဲဒါပရမတ္ခႏၶာပါ )
မ်က္လုံးမွာေပၚတဲ့ခႏၶာကမ်က္လုံးမွာဘဲခ်ဳပ္ပါတယ္၊ခဏဘဲေပၚျပိးခဏဘဲခ်ဳပ္ပါတယ္၊တစ္ျခားဒြါရကိုမ
ေျပာင္းပါ၊
၂ - နားမွာ =  နားနဲ ႔အသံနဲ ႔တို္က္ရင္ ႀကားစိတ္ေပၚပါတယ္
                    နား ရုပ္၊ အသံက=ရုပ္ - တို္က္လုိ႔ေပၚတဲ့ႀကားစိတ္က= နမ္ ( ရုပ္နဲ႔ နမ္ေပၚတာပါ)
ငါ-သူတပါးေယာက်္ား +မိန္းမ-ပုဂၢိဳလ္သတၱ၀ါမဟုတ္ပါ-မ်က္စိနဲ႔မျမင္နုိင္ပါဥာဏ္နဲ႔သာျမင္နို္င္ပါတယ္၊
ဒါေႀကာင့္ဥာဏ္ျမင္ခႏၶာလုိ႔ေခၚတာပါ။)အဲဒါပရမတ္ခႏၶာပါ )
နားမွာေပၚတဲ့ခႏၶာကနားလုံးမွာဘဲခ်ဳပ္ပါတယ္၊ခဏဘဲေပၚျပိးခဏဘဲခ်ဳပ္ပါတယ္၊တစ္ျခားဒြါရကိုမ
ေျပာင္းပါ၊
၃ - နွာေခါင္း =  နွွာေခါင္းနဲ ႔အနံ ႔နဲ ႔တို္က္ရင္ နံစိတ္ ၊ ေမွြး စိတ္ေပၚပါတယ္
                    နား ရုပ္၊ အသံက=ရုပ္ - တို္က္လုိ႔ေပၚတဲ့ႀကားစိတ္က= နမ္ ( ရုပ္နဲ႔ နမ္ေပၚတာပါ)
ငါ-သူတပါးေယာက်္ား +မိန္းမ-ပုဂၢိဳလ္သတၱ၀ါမဟုတ္ပါ-မ်က္စိနဲ႔မျမင္နုိင္ပါဥာဏ္နဲ႔သာျမင္နို္င္ပါတယ္၊
ဒါေႀကာင့္ဥာဏ္ျမင္ခႏၶာလုိ႔ေခၚတာပါ။)အဲဒါပရမတ္ခႏၶာပါ )
နွာေခါင္းမွာေပၚတဲ့ခႏၶာကနွာေခါင္းမွာဘဲခ်ဳပ္ပါတယ္၊ခဏဘဲေပၚျပိးခဏဘဲခ်ဳပ္ပါတယ္၊တစ္ျခားဒြါရကိုမ
ေျပာင္းပါ၊
၄ - လ်ွာမွာ = လွ်ာ နဲ ႔အစာနဲ ႔တို္က္ရင္ စားစိတ္ေပၚပါတယ္
                    လွ်ာကရုပ္၊ အစာက=ရုပ္ - တို္က္လုိ႔ေပၚတဲ့စားစိတ္က= နမ္ ( ရုပ္နဲ႔ နမ္ေပၚတာပါ)
ငါ-သူတပါးေယာက်္ား +မိန္းမ-ပုဂၢိဳလ္သတၱ၀ါမဟုတ္ပါ-မ်က္စိနဲ႔မျမင္နုိင္ပါဥာဏ္နဲ႔သာျမင္နို္င္ပါတယ္၊
ဒါေႀကာင့္ဥာဏ္ျမင္ခႏၶာလုိ႔ေခၚတာပါ။)အဲဒါပရမတ္ခႏၶာပါ )
လွ်ာမွာေပၚတဲ့ခႏၶာကလွ်ာမွာဘဲခ်ဳပ္ပါတယ္၊ခဏဘဲေပၚျပိးခဏဘဲခ်ဳပ္ပါတယ္၊တစ္ျခားဒြါရကိုမ
ေျပာင္းပါ၊
၅ - ကိုယ္မွာ =  ကိုယ္အေရျပားနဲ ႔ေတြ႔ထိစရာနဲ ႔တို္က္ရင္ ယား၊ နာ၊ ေကာင္း၊စိတ္ေပၚပါတယ္
          ကိုယ္က ရုပ္၊ ေတြ႔ထိတာက=ရုပ္ - တို္က္လုိ႔ေပၚတဲ့ႀကားစိတ္က= နမ္ ( ရုပ္နဲ႔ နမ္ေပၚတာပါ)
ငါ-သူတပါးေယာက်္ား +မိန္းမ-ပုဂၢိဳလ္သတၱ၀ါမဟုတ္ပါ-မ်က္စိနဲ႔မျမင္နုိင္ပါဥာဏ္နဲ႔သာျမင္နို္င္ပါတယ္၊
ဒါေႀကာင့္ဥာဏ္ျမင္ခႏၶာလုိ႔ေခၚတာပါ။)အဲဒါပရမတ္ခႏၶာပါ )
ကိုယ္ေပၚမွာေပၚတဲ့ခႏၶာကကိုယ္ေပၚမွာဘဲခ်ဳပ္ပါတယ္၊ခဏဘဲေပၚျပိးခဏဘဲခ်ဳပ္ပါတယ္၊တစ္ျခားဒြါရကိုမ
ေျပာင္းပါ၊
၆ - မေနာမွာ =  မေနာနဲ ႔ေတြးစရာအာရုံ နဲ ႔တို္က္ရင္ ေတြးေတာႀကံစည္စိတ္ေပၚပါတယ္
          မေနာ ရုပ္၊ ေတြးစရာအာရုံက=ရုပ္ - တို္က္လုိ႔ေပၚတဲ့ေတြးစရာအာရုံဓမၼာရုံ စိတ္က= နမ္ ( ရုပ္နဲ႔ နမ္ေပၚတာပါ)
ငါ-သူတပါးေယာက်္ား +မိန္းမ-ပုဂၢိဳလ္သတၱ၀ါမဟုတ္ပါ-မ်က္စိနဲ႔မျမင္နုိင္ပါဥာဏ္နဲ႔သာျမင္နို္င္ပါတယ္၊
ဒါေႀကာင့္ဥာဏ္ျမင္ခႏၶာလုိ႔ေခၚတာပါ။)အဲဒါပရမတ္ခႏၶာပါ )
မေနာဒြါရမွာေပၚတဲ့ခႏၶာကမေနာမွာဘဲခ်ဳပ္ပါတယ္၊ခဏဘဲေပၚျပိးခဏဘဲခ်ဳပ္ပါတယ္၊တစ္ျခားဒြါရကိုမ
ေျပာင္းပါ၊
     ဒီသေဘာကိုဥာဏ္ထဲရွင္းလင္းသေဘာေပါက္ရင္ရုပ္နဲ႔နမ္ကိုပိုင္းျခားသိတက္တဲ့ဥာဏ္ရပါတယ္
နာမရူပပရိေစၦဒဥာဏ္ရတယ္လုိေခၚပါတယ္၊(ခႏၶာ(၅)ပါးကို-ငါ-သူတပါး၊ေယာက်္ား၊မိန္းမ၊ပုဂၢိဳလ္၊သတၱ၀ါ
လိုထင္မွတ္မွားတဲ့ သကၠာယဒိ႒ိ ကင္းစင္ပါတယ္။

သႆတဒိ႒ိ နဲ ႔ - ဥေစၦဒဒိ႒ိ  ဘယ္လုိခြြါမလဲ
အထက္ကေျပာခဲ့တဲ့ သကၠာယဒိ႒ိဥာဏ္ထဲေတာ့ရွင္းျပီဆုိပါေတာ့(ခႏၶာ ၅ ပါးရွိတာမွန္တယ္ ) ငါ /သူ
ေယာက်္ာ။ မိန္းမ ၊ပုဂၢိဳလ္သတၱ၀ါမဟုတ္ဘူးလုိ႔သိရုံနဲ႔မျပိးေသးဘူး-အဲဒီခႏၶာ ႀကီးကိုျမဲတယ္လုိယူထား
ျပန္ရင္လဲသႆတဒိ႒ိမလြတ္ေသးဘူး၊
ရွဳကြက္ထဲ၀ိပႆနာတင္ဥာဏ္နဲ႔ခႏၶာကိုရွဳလုိက္တဲ့အခါမွာ၊ရုပ္နဲ႔နမ္ နွစ္ပါးတို႔သည္၊ေပၚလာတာ
ကိုလဲေတြ႔မည္၊ပ်က္သြားတာကိုလဲေတြ႔မည္(မ်က္လုံးေပါက္တြင္ျဖစ္ေသာခႏၶာသည္မ်က္လုံးေပါက္တြင္
ျဖစ္၍မ်က္လုံးေပါက္တြင္ပ်က္သည္။နားေပါက္တြင္ေပၚေသာခႏၶာသည္နားေပါက္တြက္ေပၚ၍နားေပါက္
တြက္ပ်က္သည္၊ဒြါရေပါက္ေျပာင္း၍မေပၚနို္င္ပါ။
    မ်က္လုံးေပါက္မွာေပၚလာေသာခႏၶာသည္ေပၚျပီးေပ်ာက္သြားတာပ်က္သြားတာကိုေတြ႔ေတာ့ခိုင္
တယ္ျမဲတယ္၊တည္တယ္တန္႔တယ္ဆိုတဲ့သႆတဒိ႒ိကင္းစင္ပါတယ္၊   
      အဲဒီပ်က္သြားေသာခႏၶာရဲ႔ေနရမွာေနာက္ထပ္ျမင္္စိတ္ခႏၶာတစ္ခုအေႀကာင္းအက်ိဳးဆက္စပ္ျပိး
ေပၚလာတာကိုသိလုိက္တဲ့အခါမွာပ်က္သြားေသာခႏၶာသည္ေနာက္တဖန္ျပန္မျဖစ္ေတာ့ဘူးလုိ႔ထင္ထားသည့္ဥေစၦဒဒ႒ိကင္းစင္သြားျပန္ပါတယ္ ၊
  • “ ရုပ္နမ္နွစ္ပါးတို႔၏ျဖစ္ျခင္းကိုမသိျမင္ဘဲလ်က္၊နွစ္ေပါင္းတစ္ရာႀကာေအာင္အသက္ရွင္၍ေနရ
ျခင္းထက္-ရုပ္+နမ္နွစ္ပါတို႔၏ျဖစ္ျခင္းပ်က္ျခင္းကိုသိျမင္ေသာပုဂၢိဳလ္၏တစ္ေန႔တစ္ရက္တစ္နံနက္မွ်
အသက္ရွင္၍ေနရျခင္းသည္သာ၍ျမတ္၏ “
  • “ ေယာစ၀ႆသတံ ဇီေ၀ ၊ အပႆံ ဥဒယဗၺယံ
 ဧကံယံ ဇီ၀ိတံ ေသေယ်ာ ပႆေတာ ဥဒယဗၺယံ “
( ခုဒၵကနိကယ္ ဓမၼပဒပါ႒ိေတာ္ ဂါထာ ၁၀၃ )

ဖစ္ ပ်က္ မေမ႔ႀကနွင့္
ဟႏၵဒါနိ ဘိကၡေ၀ အာမႏၱယာမိ ေ၀ါ ၀ယဓမၼာ သခၤါရာ အပၸမာေဒန သမၸေဒထ
( မဟာပရိနွွိွဗၺာာနသုတ္ )
ဘိကၡေ၀ခ်စ္သား၊ခ်စ္သမိးတိုိ႔ပရိနိဗၺာန္၀င္ခါနီးအခုလုိခ်ိန္ခါႀကီး၌
“ ခ်စ္သားခ်စ္သမီးတို႔အားေနာက္ဆုံးအေနနွင့္မွာႀကားခဲပါေပ၏၊
သခၤါ အျမဲမျပတ္ျပဳျပင္ေနရေသာ ရုပ္နမ္ဓမၼသခၤါရတရားတုိ႔သည္
၀ယဓမၼာ ျဖစ္ျပီးလွ်င္ပ်က္စီးတက္ကုန္ေသာသေဘာတရားရွိႀကကုန္၏
အပၸမာေဒနမေမ့မေလ်ာ့ေသာသတိတရားျဖင့္
သမၸာေဒထ ကိုယ္စီကိုယ္ငွ ေနရစ္ႀကကုန္ေလာ့ “

ေမာင္သုည

ဗုဒၶသာသနံ  စိရံ  တိ႒တု

ေလာကဓမၼဂ်ာနယ္ ၂


ေလာကဓမၼဂ်ာနယ္

စာေစာင္အမွတ္ (၂ )                           ဓမၼဒါန
နေမာ တႆ ဘဂ၀ေတာ အရဟေတာ  သမၼာသမၺဳဒၶႆ
ေဆာင္းပါးအမွတ္ ( ၁ )
ဗုဒၶတရား၏အနွစ္ခ်ဳပ္
သဗၺပါပႆ အကရဏံ
ကုသလႆ ဥပမၸဒါ
သစိတၱပရိေယာဒပနံ
ဧတံ ဗုဒၶါနသာသနံ
ဓမၼပဒ ( ၁၈၃ )
မေကာင္းမွဳမွန္သမွ်ကိုေရွာင္
ေကာင္းမွဳမွန္သမွ်ကိုေဆာင္
စင္ေအာင္စိတ္ကိုထား
ဗုဒၶတို္င္းသာ မိန္႔ခဲ့တာသုံးျဖာဤစကား
          ဗုဒၶဘုရားရွင္ ၄၅ ၀ါကာလပတ္လုံးေဟာႀကားခဲ့ေသာတရားမ်ားကိုအနွစ္ခ်ုဳပ္လုိက္
ရင္အထက္ကအတို္င္းဘဲရပါတယ္၊
အထက္ကတရားမ်ားကိုဘယ္လိုသေဘာေပါက္နားလည္ရမလဲ ၊
၁ - မေကာင္းမွဳဆိုတာဘာလဲ - မေကာင္းမွဳျပဳလုပ္ျခင္းရဲ ႔အျပစ္ေတြကဘာေတြလဲ
၂ - ေကာင္းမွဳဆိုတာဘာလဲ - ေကာင္းမွဳျပဳလုပ္ျခင္းရဲ ႔အက်ိဳးတရားေတြကဘာလဲ
၃ - စိတ္ကိုဘယ္လိုျဖဴေအာင္ထားရမလဲ
     စိတ္ ( မေနာ ) ျဖင့္ျ႔ပဳနို္င္ေသာ မေကာင္းမွဳမ်ားကဘာေတြလဲ -
     စိတ္ ( မေနာ ) ျဖင့္ ေကာင္းမွဳျပဳလုပ္ျခင္းရဲ ႔အက််ိဳးတရားေတြကဘာေတြလဲ
     ဒါေတြကိုသိရန္လုိပါလိမ္႔မယ္
၁ - မေကာင္းမွဳဆိုတာဘာလဲ - မေကာင္းမွဳျပဳလုပ္ျခင္းရဲ ႔အျပစ္ေတြကဘာေတြလဲ
ကုိယ္ျဖင့္က်ဴးလြန္နို္င္ေသာမေကာင္းမွဳဒုစရိုက္မ်ား
၁ ၊ ပါဏာတိပါတာ                သူတပါးအသက္ကုိညွင္းဆဲျခင္း၊သတ္ျဖတ္ျခင္း
၂ ၊ အဒိႏၵာဒါနာ                    သူတပါးမေပးေသာပစၥည္းကိုယူျခင္း
၃ ၊ ကာေမသုမိစၧာစာရာ         ကာမဂုဏ္၌မွားယြင္းစြာျပဳျခင္း
၄ ၊ သူရာေမရယ                  မူးယစ္ထုံးထုိင္ေစေသာအရာမ်ားေသာက္စားမွွီ၀ဲျခင္း
နွဳတ္္ျဖင့္က်ဴးလြန္နို္င္ေသာမေကာင္းမွဳဒုစရိုက္မ်ား
၁ ၊ မုသာ၀ါဒါ                       မဟုတ္မမွန္လိမ္ညာႀကြား၀ါေျပာဆုိျခင္း
၂ ၊ ပိသုဏာ၀ါစာ                  ဂုန္းေခ်ာျခင္း ( တဘက္သားခ်စ္ခင္မွဳပ်က္ျပားေအာင္ေျပာျခင္း
၃ ၊ ဖရုသ၀ါစာ                      ရုံ ႔ရင္းႀကမ္းတမ္းေသာစကားကိုေျပာဆိုျခင္း
၄ ၊ သမၹပၸလာပ                    သိမ္ဖ်င္းေသာစကားကိုေျပာဆိုျခင္း
ကိုယ္နွင့္နွဳတ္ကိုမလြန္က်ဴးေအာင္ေစာင့္ထိန္းနို္င္တာသီလျဖစ္ပါတယ္၊သီလေစာင့္ထိန္းျခင္းအား
ျဖင့္ကာယကံ၀စီကံ က်ဴးလြန္မွဳမ်ားကိုမလြန္က်ဴေအာင္ေဆာင့္ထိန္းနို္င္ျခင္းသာျဖစ္ပါတယ္
* ဥစၥာနွင့္အသက္ယွဥ္လာလွ်င္ အသက္ကိုသာေရြး၍ ဥစၥာကိုစြန္႔ရာ၏
* သီလနွင့္အသက္ယွဥ္လာလ်ွင္ အသက္ကိုစြန္႔၍ သီလကိုသာမပ်က္ေအာင္ေစာင့္ထိန္းရာသည္၊
သိီလ လုံျခဳံေအာင္ေစာင့္ထိန္းျခင္းသည္ ၀ိပႆနာတရားအားထုတ္မွဳအတြက္ မရွိမျဖစ္တဲ့အေျခခံ
လုိအပ္ခ်က္တခုျဖစ္ပါတယ္ ၊ ( သို႔ေသာ္ )
ဒါန   ေလာက္သာ  ျပည့္စုံကာျဖင့္  လုံး၀အပါယ္ လြတ္ျပီကြယ္ဟု စိတ္၀ယ္ရွြင္ျပ နွစ္သိမ္ ့ထ အားရ၍လည္းမေနနဲ႔
သီလ   ေလာက္သာ  ျပည့္စုံကာျဖင့္  လုံး၀အပါယ္ လြတ္ျပီကြယ္ဟု စိတ္၀ယ္ရွြင္ျပ နွစ္သိမ္ ့ထ အားရ၍လည္းမေနနဲ႔  လုိ႔ဆုိထားပါတယ္
ဒါန သီလ အလုပ္မ်ားသည္ ဘုရားမပြင့္ခင္တည္းက ရွိေနေသာ အက်င့္တရားမ်ားျဖစ္သည္
အပါယ္သံသရာမွလြတ္ေသာအက်င့္ကုိ ဘုရားပြင့္မွာ သိခြင့္ရေပသည္၊
ဘုရားသည္ဘယ္အက်ိဳးငွါပြင့္ထြန္းေပၚေပါက္လာခဲ့ပါသလဲ၊သတၱ၀ါမ်ားအပါယ္ ၄ ပါး သံသရာတြင္
က်င္လည္ေနႀကရသည္သိရွိနားလည္ျပီး၊ အပါယ္ ၄ ပါး သံသရာမွ လြတ္ေသာအက်င့္ကိုေဟာေျပာ
ညြွန္ျပဆုံးမလုိ၍ပြင့္ထြန္းလာခဲ့ျခင္းျဖစ္ေပသည္၊
သီလျဖင့္ကာယကံ-၀စီကံကိုထိန္း
သမာဓိပညာျဖင့္ မေနာကံကိုထိန္း  အားလုံးျငိမ္း၏
ကိုယ္နွင့္နဳတ္ကုိမလြန္က်ဴးေအာင္ေစာင့္ထိန္းတာသီလ၊သီလေစာင့္ထိန္းျခင္းအားျဖင့္ကာယကံ
၀စီကံမလြန္က်ဴးေအာင္ေစာင့္ထိန္းနို္င္သည္။
ကိုယ္နွင့္နွဳတ္ကို မေစာင့္ထိန္းရင္ရရွိမဲ့အျပစ္မ်ားနဲ ႔ေစာင့္ထိန္းရင္ရရွိမဲ့အက်ိဳးတရားမ်ားကေတာ့
 
ကို္က်င့္တရား ၅ ပါး  ( ငါးပါးသီလ )
ကို္ယ္ျဖင့္က်ဴလြန္နိုင္္ေသာမေကာင္း
မွဳဒုစရိုက္မ်ား
က်ဴးလြန္လွ်င္ခံစားရရွိမည့္အျပစ္
မ်ား
ေစာင့္ထိန္းလွွ်င္ခံစားရမည့္
အက်ိဳးမ်ား
၁- ပါဏာတိပါတာ
      (အသက္သက္ျခင္း)
အသက္တိုျခင္း -အနာေရာဂါမ်ားျခင္း
ေျခလက္အဂၤါခ်ိဳ႔တဲ့ျခင္း
အပါယ္ငရဲသို႔က်ေရာက္ျခင္း
အသက္ရွည္ျခင္း -အသက္ရွည္ျခင္း
အနာေရာဂါကင္းျခင္း
အပါယ္ငရဲသို႔မက်ေရာက္ျခင္း
၂ -အဒိႏၵာဒါနာ ( ခုိးယူျခင္း )
ဥစၥာပစၥည္းမျပည့္စုံျခင္း
မိမိပစၥည္းဥစၥာမ်ားရန္သူမ်ဳိးငါးပါး
ဖ်က္ဆီးခံရျခင္း
အပါယ္ငရဲသို႔က်ေရာက္ျခင္း
ခ်မ္းသာႀကြယ္၀ျခင္း
ပစၥည္းဥစၥာတည္တန္႔ခို္င္ျမံျခင္း
အပါယ္ငရဲသို႔မက်ေရာက္ျခင္း
၃ - ကာေမသုမိစၦာစာရာ
     မမွန္ကန္ေသာေမထုံမွွီ၀ဲျခင္း
အိမ္ေထာင္ေရးမသာမယာျဖစ္ျခင္း
ယုတ္ညံေသာဘ၀၌ျဖစ္ရျခငး္
အိမ္ေထာင္ေရးသာယာခ်မ္းေျမျခင္း
ျျမင့္ျမတ္ေသာဘ၀၌ျဖစ္ရျခင္း
၄ - သုရာေမရယ
      မူးယစ္ထုံထို္င္းေစေသာအရာ
      မ်ားမွီ၀ဲျခင္း

ဥာဏ္ပညာခ်ိဳ ႔တဲ့ျခင္း
အရူးဘ၀၌ျဖစ္ရျခင္း
အရွက္ရျခင္း
ေကာင္းမွဳမေကာင္းမွဳကိုေ၀ခဲြမရျခင္း
ဥာဏ္ပညာထက္မ်က္ျခင္း
လူရာ၀င္ဆန္႔၍ပဲြလည္တင့္ျခင္း
ေကာင္းမွဳမေကာင္းမွဳကိုေ၀ခဲြနုိ္င္
ျခင္း
၅ - မွဳသာ၀ါတာ
     မဟုတ္မမွတ္ေျပာဆိုျခင္း

ႀသဇာမတည္ျခင္း
အယုံအႀကည့္ကင္းမဲ့ခံရျခင္း
ဆုိဆုံးမ၍မရျခင္း
ႀသဇာတည္ျခင္း
ေျပာဆိုတု္ိင္းေအာင္ျမင္ျခင္း
သစၥာတည္ျခင္း

* ဥစၥာနွင့္အသက္ယွဥ္လာလွ်င္ အသက္ကိုသာေရြး၍ ဥစၥာကိုစြန္႔ရာ၏
* သီလနွင့္အသက္ယွဥ္လာလ်ွင္ အသက္ကိုစြန္႔၍ သီလကိုသာမပ်က္ေအာင္ေစာင့္ထိန္းရာသည္၊

စိတ္ (မေနာ ) ျဖင့္က်းလြန္နို္င္ေသာမေကာင္းမွဳမ်ား
၁ ၊ ေလာဘစိတ္        ကာမဂုဏ္ကိုတပ္မက္ျခင္း အရာရာကိုလုိခ်င္၍ႀကံစည္ေနျခင္း
၂ ၊ ေဒါသစိတ္           စိတ္ဆုိးျခင္း အလိုမက်ျခင္း  ေသာကေရာက္ျခင္း ၊ စိုးရိမ္ေႀကာင့္က်ေရက္ျခင္း
၃ ၊ ေမာဟ                ေတြေ၀ျခင္း အမွန္တရားကိုမသိနိုင္ျခင္ မွားေသာအယူ ကိုယူျခင္း
                              တို႔ျဖစ္ပါတယ္

၁ - ေလာဘစိတ္နွင့္ေသလွ်င္   ျပိတၱာဘ၀၌ျဖစ္ရသည္၊
၂ - ေဒါသစိတ္နွင့္ေသလွ်င္     အပါယ္ငရဲက်ေရာက္တက္သည္
၃ - ေမာဟစိတ္နွင့္ေသလွ်င္    တိရိစၦာန္ဘ၀၌ျဖစ္ရသည္
 
အပါယ္ငရဲ တိရိစၦာ ျပိတၱာ အသူရကယ္ စေသာဘ၀မ်ားသို႔မက်ေရာက္နို္င္ရန္အတြက္
၀ိပႆနာစိတ္ ဟူေသာ ( မေနာကံ )ကိုေစာင့္ထိန္းေစာင့္ထိန္းရေပမည္၊
ရုပ္ နမ္ဓမၼ သခၤါရတုိ႔
ကိုယ္က ဤလုိျဖစ္လိုတုံလည္း
တစ္ဖုံဆင္လဲြ သူကႏြဲျဖင့္
ေဖါက္လဲြတက္စြာ - ဓမၼတာကို
ပညာစကၠဳေမ်ွာ္ေထာက္ရွဳ၍
ယခုပင္လ်ွင္-မအုိခင္ကႀကိဳတင္ေကာင္းမွဳျပဳႀကေလာ့
ယခုပင္လ်ွင္-မနာခင္ကႀကိဳတင္ေကာင္းမွဳျပဳႀကေလာ့
ယခုပင္လ်ွင္-မေသခင္ကႀကိဳတင္ေကာင္းမွဳျပဳႀကေလာ့
ရတုခ်ိန္ေရာက္ - ဤခါေရာက္မွ
ခ်ဳပ္ေပ်ာက္ခႏၶာ - ေသအံ့ငွါဟု
သတၱ၀ါခပင္း - ရွင္ေသမင္းနွင့္
မိတ္သင္းဖဲြလ်က္-ခ်ိန္းအခ်က္လွ်င္
တစ္စက္ကယ္မွ်-မရွိႀကဘူး
အပၸမာေဒန - ဘိကၡေ၀ - သမၸာေဒထ
ဘုရားစကား-လုိက္နာပြါးသည္
တရားလက္မလြတ္ႀကေစနွင့္
(မင္းကြန္းတိပိဋကဆရာေတာ္ႀကီး) 

ေမာင္သုည
ဗုဒၶသာသနံ စိရံတိ႒တု