Wednesday 13 July 2011

လျမတ္၀ါဆို


လျမတ္၀ါဆို

ပုန္းညက္ညုိပြင့္ဖူး -- ၀ါဆုိဦးမမုိ ့ထူးလွသည္ --

၀ါဆိုလဖဲြ႕

ကိုးခြင္ငယ္မႈို္င္းပါလို႕၊

ျမင္တိုင္းမွာတဲ့မည္းညိဳ
လဲ့လဲ့ငယ္စို၊

ယုဂႏၶိရ္ေတာင္မဟာက
ျပဳဗၺာသဠ္ထြန္းတဲ့လကိုေလး။
ဆင္တာရာငယ္၊ရာသီကရကဋ္
နရိႏၵာလဲ၊ညာေတာင္နတ္ႏွင့္
ဖိုလ္ျမတ္ကယ္နိဗၺဴ

ေအာင္ဆုယူလို႕
ရွစ္ျဖဴရိပ္စံ၊

ပဥၥင္းေတာ္ခံေသာ့ခါ
ေရလွ်ံတဲ့၀ါဆိုမွာ၊ပုန္းညက္ညိဳ
မာလာမင္းကသင္းလွတယ္ေလး။

(မဟာအတုလမင္းၾကီး၏ ဆယ္ႏွစ္လရာသီဖြဲ႕လြမ္းခ်င္း)

၀ါဆုိလသည္ စတၳဳထေျမာက္ျမန္မာလျဖစ္သည္ ပူအုိက္ေသာ ေနြရာသီကုန္ဆုံး၍ မုိးဥတုသုိ့ လုံး၀ကူးေျပာင္းေသာကလျဖစ္သည္ ။ ေရွးက ၀ါဆိုလကို ျမယ္တာလ ၊ နြယ္တာလ ၊ ေနြတာလ ေခၚဆိုခဲ့ႀကသည္ ။ ၀ါဆိုလတြင္ ေကာင္းကင္တြင္ ေငြစႏၵာလမင္းနွင့္အတူ ျပဳဗၺာသဠ္နကၡထြန္းလင္းသည္။ရာသီပန္းမွာပုန္းညက္ပန္းျဖစ္သည္ ၊

``၀ါဆုိလ´´ဟုဆုိရာတြင္ ၀ါ-မွာ ၀ါသ-ဟူေသာပါဠိမွဆင္းသက္လာၿပီး ``ေနျခင္း´´ဟု အဓိပၸါယ္ရသည္။ ဆုိ-မွာ ``႐ြတ္ဆုိျခင္း´´ဟုအဓိပၸါယ္ရသည္။ ``၀ါဆုိလ´´၏ အဓိပၸါယ္အျပည့္အစံုမွာ ရဟန္းေတာ္မ်ား ၀ါတြင္း(မုိးတြင္း) သံုးလပတ္လံုး မိမိတုိ႔သီတင္းသံုးရာေက်ာင္း၌ေနပါမည္ဟု ႐ြတ္ဆုိကတိျပဳေသာ လဟု အဓိပၸါယ္ရေၾကာင္း မွတ္သားရပါသည္။

ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ား ၀ါဆုိ၀ါကပ္ရျခင္းအေၾကာင္းမွာ ေအာက္ပါအတုိင္းျဖစ္သည္။ ျမတ္စြာဘုရား႐ွင္ ရာဇၿဂိဳဟ္ျပည္၊ ေ၀ဠဳ၀န္ေက်ာင္း၌ သီတင္းသံုးေတာ္မူစဥ္ ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ားသည္ ေႏြ, မုိး, ေဆာင္း ဥတုသံုးပါးလံုး ခရီးလွည့္လည္သြားလာၾကသည္။ မုိးတြင္းကာလ ေတာင္သူလယ္သမားတုိ႔ လယ္ယာစုိက္ပ်ဳိး ခ်ိန္တြင္ ခရီးလွည့္လည္ၾကေသာ သံဃာေတာ္တုိ႔ေၾကာင့္ စုိက္ပ်ဳိးထားေသာ ေကာက္ပဲသီးႏွံ မ်ား ပ်က္စီးၾကရသည္။ ထုိအခါ ဒကာ/ဒကာမ ေတာင္သူလယ္သမားမ်ားက

ခရီးလွည့္လည္သြားလာၾကေသာ ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ားကုိ ကဲ့ရဲ႔ျပစ္တင္ၾကသည္။ ``သာသနာပတိတၳိမ်ားသည္ပင္ ဤကဲ့သုိ႔မုိးတြင္းကာလ၌ ခရီးမသြားၾက၊ တိရစၦာန္ငွက္မ်ားသည္ပင္ ဤမုိးတြင္းကာလ၌ အရပ္တပါးသုိ႔ မပ်ံသန္းၾကဘဲ မိမိတုိ႔အသုိက္အတြင္း၌ ေနၾကသည္။ ဤသာသနာတြင္း၌ေနၾကေသာ ငါတုိ႔ကုိးကြယ္ရာ ရဟန္းေတာ္မ်ားသည္ မိမိတုိ႔ေနရာ၌ ေအးေအးေဆးေဆးမေနၾကဘဲ မုိးတြင္းႀကီး၌ ခရီးလွည့္လည္ ၾကသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ငါတုိ႔စုိက္ပ်ဳိးထားေသာ ေကာက္ပဲသီးႏွံမ်ား ပ်က္စီးၾကရသည္´´ ဤကဲ့သုိ႔ ျပည္သူ/ျပည္သား ဒကာ/ဒကာမ တုိ႔က မုိးတြင္း၌ခရီးလွည့္လည္ၾကေသာ ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ားကုိ ကဲ့ရဲ႔ျပစ္တင္စကားဆုိၾကသည္။ ထုိအေၾကာင္းကုိ ဘုရား႐ွင္ၾကားသိ ေတာ္မူေသာအခါ ရဟန္းသံဃာေတာ္အားလံုး ၀ါတြင္း(မုိးတြင္း)ကာလ၌ ခရီးလွည့္လည္ျခင္းမျပဳဘဲ ၀ါတြင္းသံုးလပတ္လံုး မိမိတုိ႔၏ ေက်ာင္းတုိက္အတြင္း၌ ၀ါဆုိ၀ါကပ္ျခင္းျပဳ၍ ရဟန္းတရားပြားမ်ားအားထုတ္ရန္ ပညတ္ေတာ္မူသည္။ ထုိ႔ျပင္ ၀ါက်ဳိး ၀ါျပတ္ ၀ါမကပ္ ၾကေသာ ရဟန္းေတာ္မ်ားအား ဒုကၠဋ္အာပတ္သင့္ေစဟု သိကၡာပုဒ္ပညတ္ေတာ္မူခဲ့သည္။
ထုိကဲ့သုိ႔ ၀ါဆုိ၀ါကပ္ေတာ္မူၾကေသာ ရဟန္း သံဃာေတာ္မ်ားမွာ ၀ါမကၽြတ္ခင္၀ါတြင္း၌ အေရးအေၾကာင္းကိစၥမ႐ွိဘဲ အရပ္တပါးသုိ႔ ညဥ့္အိပ္ညဥ့္ေန မသြားရေပ။ အကယ္၍ မျဖစ္မေန သြားရမည့္ အေရးႀကီးကိစၥေပၚလာလွ်င္ ၀ါပန္ၿပီး သြားခြင့္႐ွိသည္။ သုိ႔ေသာ္ (၇)ရက္ေက်ာ္ေအာင္ေနခြင့္မ႐ွိေပ။ ၀ါပန္သည့္ေန႔မွ (၇)ရက္ မေက်ာ္မီ မိမိမူလသီတင္းသံုး ၀ါဆုိသည့္ဌာနသုိ႔ ျပန္လာၾကရသည္။ ဤသည္တုိ႔မွာ ရဟန္းသံဃာေတာ္မ်ား ၀ါဆုိ၀ါကပ္ျခင္းႏွင့္ ၀ါပန္ျခင္း အေၾကာင္းမ်ားျဖစ္သည္။
၀ါဆိုလသည္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားအတြက္ ထူးျမတ္ေသာလ တလျဖစ္သည္ ။

`သေႏၶ, ေတာထြက္၊ ဓမၼစက္၊ ေဟာျမြက္လ၀ါဆုိ´´ဟူသည္ႏွင့္အညီ

ေဂါတမျမတ္စြာဘုရားသည္
၁ -မယ္ေတာ္မာယာေဒ၀ီမိဖုရား၀မ္းတြင္ပဋိသေႏၶယူေသာေန

၂-တရားက်င့္ရန္အတြက္ေတာထြက္ေတာ္မူေသာေန ့
၃-ဘုရားျဖစ္ေတာ္မူျပီးေနာက္ဓမၼစႀက္ာတရားဥိီးေဟာေတာ္မူေသာေန႔

၄-ဓမၼစႀက္ာတရားေဟာ္ျပီး ေနာက္ ၅ ရက္ေျမာက္ေသာေန ့တြင္ အနတၱလဏၡသုတ္ကုိေဟာ
ေတာ္မူေသာေန (ရဟႏၱာေန႔ )

၅-တာ၀တိံသာနတ္ျပည္တြင္အဘိဓမၼာတရားစတင္ေဟာေတာ္မူေသာေန
မ်ားမွာ၀ါဆိုလတြင္ျဖစ္ေပၚခဲ့ပါသည္ ၊
၀ါဆုိလတြင္ ဘုရားရတနာ တရားရတနာ သံဃာရတနာ

ရတနာသုံးပါးစလုံးစတင္ျပည္စုံေသာလျဖစ္သည္၊

ထုိ႔ေႀကာင့္ ၀ါဆုိလျပည့္ေန႔သည္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ျမန္မာလူမ်ဳိးတုိ႔အတြက္ အလြန္ထူးျမတ္ေသာ ဓမၼစၾကာအခါေတာ္ ေန႔လည္းျဖစ္ေပသည္။ လြန္ခဲ့ေသာ မဟာသကၠရာဇ္ ၁၀၃-ခုႏွစ္၊ ၀ါဆုိလျပည့္ေန႔အခါက ကၽြႏု္ပ္တုိ႔ကုိးကြယ္ရာ ေဂါတမဘုရား႐ွင္သည္ ``ဘိကၡဴနံ ပဥၥ၀ဂၢီနံ´´အစခ်ီေသာ ဓမၼစၾကာတရားေတာ္ျမတ္ႀကီးကုိ အ႐ွင္ေကာ႑ညအမွဴးျပဳေသာ ပဥၥ၀ဂၢီငါးဦး တုိ႔အား အဦးဆံုး ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့သည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ၀ါဆုိလျပည့္ေန႔ကုိ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားက ``ဓမၼစၾကာအခါေတာ္ေန႔´´ဟု သတ္မွတ္ခဲ့ၾကသည္။

ျမတ္ဗုဒၶ၏ပထမဦးဆူံးေဟာႀကားေတာ္မူခဲ့ေသာဓမၼစႀက္ာတရားေတာ္ကိုႀကည္ညုိသဒၶါ

ပြါးမ်ားနိုင္ရန္စီစဥ္တင္ဆက္ေပးလုိ္က္ပါသည္

ဓမၼစႀက္ာတရားေတာ္ ( ယခင္ျမန္မာ့အသံကထုတ္လြင့္ခဲ့တဲ့ အစီအစဥ္ျဖစ္ပါတယ္ )
နာႀကားေတာ္မူႀကပါ

ေမာင္သုည

မွိီုျငမ္းကိုးကားေသာစာအုပ္မ်ား

ေမာင္ထင္ျမန္မာ၁၂လရာသိီလမ်ား

ဧရာ၀တိီစာႀကည့္တို္က္

၀ါဆိုလအေႀကာင္းေဆာင္းပါး