အလုပ္လက္မဲ့
( သိပၸံေမာင္၀
) ၁၂၉၆ ပထမ၀ါဆိုလ 1935 ပတ္၀န္းက်င္
ေမာင္သုည ၁၀ တန္းတုန္းက သင္ခဲ့ရတဲ့ျမန္မာစာျပ႒ာန္းစားအုပ္( သိပၸံေမာင္၀ ၀တၱဳေဆာင္းပါးမ်ား)
စာအုပ္ထဲေဆာင္းပါးကိုျပန္လည္တင္ဆက္လုိက္တာပါ
ဦးစိန္တင္ ( ေခၚ ) သိပၸံေမာင္၀ က
လြန္ခဲ့တဲ့ အနွစ္ ၈၀ ေလာက္က ျမန္မာနို္င္ငံရဲ ႔အလုပ္လက္မဲ့
အေျခအေနကိုထင္ဟပ္ေပၚလြင္ေစတဲ့ေဆာင္းပါးျဖစ္သလုိ၊အလုပ္လက္မဲ့ျဖစ္ေနတဲ့ေခာတ္ပညာ
တတ္ျမန္မာလူငယ္ကေလးမ်ားရဲ႔အလုပ္လက္မဲ့ျဖစ္ရတဲ့အေႀကာင္းရင္းကိုမိးေမာင္းထုိးျပထားပါတယ္
အခုေခာတ္မွာေကာဘယ္လုိျမင္ပါသလဲ-ျမန္မာနိုင္ငံရဲ ႔အစြန္အဖ်ားေက်းလက္ေဒသေတြမွာ၊ခရဖ္ယန္
ဘာသာကိုသာသနာျပဳရင္း၊ေက်းလက္လူငယ္ေတြကိုပညာေရး၊နဲ႔အလုပ္အကို္င္ဖန္တီးေပးေနႀကတာ
ယေန႔လူငယ္မ်ားသိရင္-ျမန္မာခေလးေတြကိုပညာသင္ေပးဘုိ႔-ေထရ၀ါရဗုဒၶသသနာျပန္႔ပြါးဘုိ႔သြား
သြားလုပ္ႀကမလား(ဒါမွမဟုတ္)သူတုိ႔ဆီမွာအလုပ္ရေအာင္ခရဇ္ယန္ဘာသာ၀င္ဘုိ႔သြားႀကမလားဘဲ
)
ေမာင္သုည
အလုပ္လက္မဲ့
ဤေခာတ္ႀကီးသည္အလုပ္လက္မဲ့အလြန္ေပါေသာေခာတ္ႀကီးပါတကား
အစုိးရအမွဳထမ္းမ်ားအလုပ္လက္မဲ့ျဖစ္ႀကသည္၊သူေ႒းတုိက္ႀကိီးမ်ားတြင္စာေရးလုပ္ေနသူမ်ားအလုပ္
လက္မဲ့ျဖစ္ႀကသည္၊ကူလီမ်ားအလုပ္လက္မဲ့ျဖစ္ႀကနွင့္ဂြအက်ႀကီးက်ေနႀကေလျပီ။
အလုပ္အကိုင္ရရွိျပိးသူမ်ားပင္အလုပ္လက္မဲ့ျဖစ္ႀကရလွ်င္၊အလုပ္မရေသးသူတုိ႔အလုပ္ရရန္
မည္မွ်ခက္ခဲေပမည္နည္း၊၀ိဇၨာဘဲြ
႔ရသူေတြ၊သိပၸံဘဲြ ႔ရသူေတြ၊အလုပ္လက္မဲ့ျဖစ္ကုန္ႀကသည္၊ဥပစာ
တန္းစာေမးပဲြေအာင္သူေတြအလုပ္လက္မဲ့ျဖစ္ကုန္ႀကသည္။၁၀တန္းေအာင္သူေတြအလုပ္လက္မဲ့ျဖစ္
ကုန္ႀကျပိ၊၇တန္းေအာင္သူတုိ႔အဘုိ႔ကားအဘယ္သုိ႔ဆိုဘြယ္ရွိအံ့နည္း။
ျမန္မာျပည္ရွိေက်ာင္းေပါင္းမ်ားစြာတြင္ပညာသင္ႀကားလ်က္ရွိေနႀကသည့္ေသာင္းေပါင္းမ်ားစြာ
ေသာေက်ာင္းသားတို႔အဘုိ႔အလုပ္ကားစဥ္းစား၍ပင္မေပၚျပီဤအလုပ္လက္မဲ့ဟူေသာပင္လယ္ေႀကာတြင္ေမ်ာပါ၍ေနႀကကုန္ေသာသူတို႔အားအဘယ္ေမခလာလာ၍ကယ္တင္ပါအ့ံနည္း။အလုပ္ရွာရင္းပင္
ပ်က္စီးနစ္မြန္းႀကရမည္ေလာ။
ေမာင္လူေအးကားမိမိတြင္အလုပ္လက္ကို္င္ရွိေနေသာ္လည္း၊မိတ္ေဆြမ်ား၊ေဆြမ်ိဳးေတာ္စပ္သူ
မ်ားအတြက္ေတြးေတာပူပန္ေနမိေလသည္။
2
ယေန႔ညေနကုကၠဳိ၀ရြာမွမဲဇလီရြာသို႔သြားရန္အလုိ႔ငွါရန္ကုန္မွလာေသာဧရာ၀တီမီးသေဘၤာကို
ေမာင္လူေအးေစာင့္စား၍ေန၏။ေလးနာရီထုိးလွ်င္သေဘၤာေပါက္၍လာေလသည္။သေဘာၤဆိုက္သည္
နွင့္တျပိဳင္နက္ပစၥည္းမ်ားကိုတင္ျပိးလွ်င္သေဘၤာအထက္ထပ္ပထမခန္းထဲတြင္၀င္၍ထုိင္၏။ထုိအခန္းထဲတြင္အသက္
၂၀ ခန္႔သနားကမားလုလင္ပ်ိဳတစ္ေယာက္ပါလာေလသည္။၀တၱဳစာအုပ္တစ္အုပ္ကို
ဖတ္၍ေန၏။ကုကၠဳိ၀ရြာမွသေဘၤာထြက္၍အတန္ႀကာလွ်င္ထုိလုလင္ပ်ိဳနွင့္ေမာင္လူေအးတုိ႔စကားစ
ေျပာႀကေလသည္။ထုိ႔ထက္အခ်ိန္အတန္ကေလးပိုႀကာလာလ်ွင္စကားလက္ဆုံက်ေလေတာ့သတည္း။
သူတို႔နွစ္ေယာက္ေျပာေသာစကားမ်ားကိုနားေထာင္ႀကည့္ႀကစမ္းပါ။အလုပ္လက္မဲ့အေႀကာင္း
ျဖစ္ပါသည္။
“ေမာင္ဘယ္ကလုိက္လာသလဲ”
“ရန္ကုန္ကလုိက္လာပါတယ္”
“ေအာ္-ေက်ာင္းကိစၥထင္ပါရဲ ႔ “
“မဟုတ္ပါဘူး-အလုပ္သြားရွာတာပါ”
“ရခဲ့ရဲ ႔လား”
“ဘယ္ရမလဲ-က်ြန္ေတာ္၁၀တန္းေအာင္တာ၄နွစ္ရွိပါျပီ”
“အခုထိေတာင္အလုပ္ရွာလုိ႔မရေသးဘူး၊အလုပ္ရွာရတဲ့စရိတ္ကလဲေတာ္ေတာ္ကုန္ေနပါျပီ
အိမ္ကမိဘမ်ားလဲသိပ္ညည္းတာဘဲ”
“ေမာင္လုိခ်င္တာဘာအလုပ္မ်ိဳးလဲ”
“ဘာအလုပ္ျဖစ္ျဖစ္၊အလုပ္ဆုိရင္ျပိီးတာပါဘဲ၊အခုေတာ့၁၀တန္းေအာင္ျပိးအလုပ္မရွိ၊မိဘေတြ
ရဲ ႔ပစၥည္းကိုထုိင္စားေနရတာေတာ္ေတာ္ႀကာျပီ-အားလဲနာစရာဘဲ”
“လခဘယ္ေလာက္ရမွလုပ္မယ္လုိ႔စိတ္ကူးထားသလဲ”
“လခဘယ္ေလာက္ရရလုပ္မယ္ခင္ဗ်ာ၊ကုန္ကုန္ေျပာလုိက္မယ္လခမရေတာင္အကူစာေရး
ေလးဘဲလုပ္ရလုပ္ရကိစၥမရွိပါဘူး၊က်ြန္ေတာ္မိဘရဲ ႔ပုိက္ဆံနဲ႔စားျပိီးလုပ္ပါ့မယ္၊အလုပ္ရွိတယ္ဆိုရင္ေတာ္ပါျပီဂ်ပိုးလုိ႔လူတကာကေခၚတာအခံရဆုိးလြန္းလုိ႔ပါ။”
“ေမာင္ရင္အလုပ္သြားရွာတာရန္ကုန္အျပင္ဘယ္မွွာမ်ားသြားရွာေသးသလဲ”
“ရန္ကုန္အျပင္ဘယ္မွာမ်ားအလုပ္ရနို္င္ပမလဲ၊ရန္္ကုန္မွာေတာင္အလုပ္ရွာလုိ႔မရမွျဖင့္တျခားမွာ
ေတာ့ေ၀းပါေရာ”
“ေတာရြာမ်ားမွာေကာသြားရွာေသးသလား”
3
“ဟာမဟုတ္တာ-ေတာရြာမွာအလုပ္သြားရွာလုိ႔ဘယ္ရပါ့မလ”ဲ
“ေမာင္ရင္တို႔လုိ႔-အဂၤလိပ္စာတတ္-ျမန္မာစာတတ္လူငယ္ကေလးေတြအတြက္အလုပ္ရွာေပး
မယ္လုပ္မလား၊”
“ေအာင္မယ္လုပ္ခ်င္တာေပါ့ခင္ဗ်ာ၊လခဘယ္ေလာက္ရရလုပ္မယ္၊ေက်းဇူးကိုလဲမေမ႔ပါဘူး” “လက္ဦးေတာ့ျဖစ္လခအစိတ္ေလာက္ဘဲရမယ္၊ေနာင္ေတာ့တစတစေနရာက်မွာဘဲ”
“အခုလုိေတြ႔ရတာက်ြန္ေတာ့ကိုနတ္သိႀကားမတာဘဲလိုထင္ပါတယ္။ဘာအလုပ္ပါလဲခင္ဗ်ာ”
“က်ဳပ္ေျပာတဲ့အလုပ္ကပင္လဲမပင္ပန္းဘူး၊ဘယ္သူ႔ကိုမွလဲမေႀကာက္ရဘူးကုသိုလ္လဲရတယ္
သို႔ေပမဲ့လုပ္ခ်င္တဲ့လူေတြကရွားတယ္။”
“ေအာင္မယ္-က်ြန္ေတာ္လုပ္ခ်င္ပါတယ္ခင္ဗ်ာ၊အဲဒီအလုပ္ကိုသာေပးပါ၊ဘယ္ေလာက္ပဲပင္
ပန္းေတာ့လုပ္ပါ့မယ္၊အလုပ္ကိုသာရပါရေစ။”
“ေကာင္းျပီအလုပ္ရျပီလုိ႔သာမွတ္လိုိက္ေပေတာ့”
“အဲဒီအလုပ္ဟာ-ဘာလုပ္ဆိုတာမသိရဘူးလားခင္ဗ်ာ”
“ဆရာအလုပ္ေမာင္ရင္ရဲ ႔ဘယ့္ကေလာက္ေကာင္းတဲ့အလုပ္လဲ”
“က်ြန္ေတာ္လဲလုပ္ခ်င္ပါတယ္-အမ်ိဳးသားေက်ာင္းမွာလား၊အစိုးရေက်ာင္းမွာလား”
“အဲဒီေက်ာင္းေတြကအလုပ္ေတြကတယ္မလြတ္လပ္လွဘူး၊လုပ္ခ်င္သည့္တို္င္ေအာင္လဲေနရာ
လပ္ရွိမွာမဟုတ္ဘူး”
“ဒါျဖင့္ဘယ္မွာဆရာလုပ္ရမွာလဲ”
“အင္းမဆုိတဲ့ရြာကိုသိလား”
“သိပါတယ္”
“အဲဒီရြာမွာအိမ္ေျခ၃၀၀ေလာက္ရွိတယ္၊စာသင္ေက်ာင္းတစ္ေက်ာင္းမွမရွိဘူး၊ဘုန္းႀကီး
ေက်ာင္းေတာ့ျဖင့္တစ္ေက်ာင္းေတာ့ရွိတယ္၊သုိ႔ေပမဲ့အဲဒီေက်ာင္းမွာခေလးေတြကိုစာမသင္ဘူးတ့ဲ
သည္ရြာမွာရွိတဲ့ခေလးေတြဟာ ကႀကီး ခေကြးကို ပုတ္ေလာက္ႀကီးေရးျပတာေတာင္၊မသိဘူးတဲ့။
ဒါေႀကာင့္ရြာကလူႀကီးေတြကညည္းေနႀကတယ္၊ရြာသူရြာသားေတြစုျပီးေက်ာင္းတစ္ေက်ာင္း
ေထာင္ခ်င္လုိ႔တဲ့၊ေမာင္ရင္နဲ႔အခန္႔သင္တာဘဲ။”
“က်ြန္ေတာ္၁၀တန္းပညာသင္ထားတာဒီလုိအလုပ္မ်ိဳးနဲ႔ကိုက္ပါ့မလားမနံဳဘူးလား”
“ဘာျဖစ္လု႔ိနံဳရမွာတုန္း”
“စာေရးလုပ္တာထက္ေကာင္းေသးတယ္၊ေမာင္ရင္ကဘာအလုပ္မ်ိဳးမဆိုလုပ္မယ္ဆုိ
4
အခုဘဲေျပာထားတာေမ့သြားပလား၊”
“ဟုတ္ေတာ့ဟုတ္ပါရဲ ႔က်ြေတာ္ကလခစားအလုပ္ကိုေျပာတာ၊အခုေျပာတဲ့နဳံခ်ာခ်ာအလုပ္
ကိုေျပာတာမဟုတ္ဘူး”
“ေအာင္မေလးဟဲ့လူ - ဒီအလုပ္မ်ိဳးကိုနံဳခ်ာတယ္ဆိုရင္၊ဘယ္အလုပ္ကိုလုပ္ေတာ့မလဲ၊ေက်ာင္း
သားအနဲဆုံး၅၀ေလာက္ရမယ္၊တစ္ေယာက္အတြက္တစ္လငါးမူးေပးမယ္တဲ့၊တစ္လအစိတ္ဆိုတာေသ
ခ်ာေပါက္ေပါ့၊စပါးေပၚတဲ့အခါ၊ငါးပိငါးေျခာက္ေပၚတဲ့အခါ၊လာပုိ႔ႀကအုံးမယ္၊၀ါ၀င္၊၀ါထြက္ဆိုရင္လဲလာ
ကန္ေတာ့ႀကအုံးမယ္၊ပု၀ါအစလုံကြင္းအစေတာ့ရမွာဘဲ၊တစ္ရြာလုံးမွာလဲေမာင္ရင္တစ္ေယာက္ထဲအဂၤလိပ္စာတက္ရွိတယ္ဆိုေတာ့၊ဘယ္ေနရာမွာမဆိုေမာင္ရင့္ကိုလာတို္င္ပင္ႀကရမယ္၊အေရးအေႀကာင္းရွိ
ရင္လဲေလွ်ာက္လွြာတို႔ဘာတို႔လာေရးခိုင္းႀကမယ္မဟုတ္လား၊အမွဳအခင္းျဖစ္လာလို႔ရွိရင္လဲ၊ေမာင္ရင့္ဆီကိုလာျပီးတို္င္ပင္နွိးေနွာႀကမယ္၊ေမာင္ရင္လုိအဂၤလိပ္စာတက္တစ္ေယာက္ေရာက္သြားမယ္ဆိုရြာသူရြာသားေတြမွာလဲ၊မ်က္စိပြင့္နားပြင့္ျဖစ္လာႀကမယ္၊မဟုတ္လား၊ေမာင္ရင့္ႀသဇာဘယ္ေလာက္ရွိမယ္
ဆုိတာစဥ္းစားႀကည့္စမ္းေမာင္ရင္ေျပာသမွ်ရြာသားေတြလို္က္နာႀကရမယ္၊တစ္လေငြ၅၀ဆိုတာအနည္းကေလးေပါ့၊ေနရာတစ္ကာမွာေမာင္ရင္မပါရင္ျပိးမလား၊သည္ရြာမွာေနလုိ႔အေနအထားက်သြားရင္၊
အနီးအနားကရြာမ်ားကေမာင္ရင့္ထံမွာအႀကံဥာဏ္လာေတာင္းၿကရမယ္၊ဥာဏ္ပူေဖာ္ခလဲရအုံးမယ္
မဟုတ္လား၊ရြာသားေတြအေပၚမွာႀသဇာရွိလာရင္၊ေမာင္ရင္စားဘုိ႔ေသာက္ဘုိ႔ဆိုတာဘယ္ကုန္လိမ့္
မလဲ၊ရြာမွာေနတယ္ဆိုေတာ့သံုးဘုိ႔စဲြဘုိ႔တာလဲမကုန္ဘူး၊၀တ္ဘုိ႔စားဘုိ႔လဲမကုန္ဘူး၊ရတဲ့ပိုက္ဆံကိုစုမိအုံးမယ္။အဲဒီစုမိတဲ့ေငြနဲ႔လယ္ကေလး၀ယ္၊ဥယ်ာဥ္ကေလး၀ယ္နဲ႔ေလး၊ငါးနွစ္အတြင္းေျမပို္င္ရွင္ေတာင္
ျဖစ္နိုင္ေသးတယ္၊ဘယ္ေလာက္ေကာင္းတဲ့အလုပ္လဲ။ရန္ကုန္မွာစာေရးသြားလုပ္ေနမယ္ဆိုရင္ဘယ္
ေတာ့မွလူတစ္လုံးသူတစ္လုံးျဖစ္မွာမဟုတ္ဘူး၊ေမာင္ရင္တို႔တေတြဟာအမွားကိုအမွန္ထင္ေနလုိ႔အလုပ္လက္မဲ့ျဖစ္နႀကတာေပါ့၊အလုပ္မရွိတဲ့ေနရာမွာအလုပ္သြားရွာလုိ႔ဘယ္ေတာ့အလုပ္ရမွာလဲ၊အလုပ္ရွိမဲ့
ေနရာမွာေတာ့မရွာခ်င္ႀကဘူး။”
“အခုလုိေျပာျပတာ၀မ္းသာစရာပါဘဲ၊သေဘာေပါက္စရာလဲေကာင္းပါတယ္၊သုိ႔ေပမဲ့က်ြန္ေတာ္
သင္ထားတဲ့ပညာနဲ႔ေတာ့မကို္က္လွဘူး၊ေနာက္ျပီးေတာ့ေတာရြာမွာသြားေနလုိ႔ေတာ့မျဖစ္ဘူးထင္တယ္
“ဒါကေတာ့-ေမာင္ရင့္သေဘာေပါ့၊ေမာင္ရင္ကျမိဳ႔မွာေနျပီးအလုပ္လက္မဲ့ျဖစ္တာကိုႀကိုက္တယ္
ဆိုရင္လဲ၊အခုေျပာတဲ့အလုပ္ကိုမလုပ္နဲ႔၊က်က်နနအလုပ္နဲ႔အကို္င္နဲ႔ေနခ်င္တယ္ဆိုရင္ေတာ့၊အခုေျပာတဲ့အလုပ္ဟာအေကာင္းဆုံးဘဲေမာင္ရင္။အခုေခတ္မွာအလုပ္ရွာေနတဲ့လူေတြဟာစႏၵာဂုတ္စစ္တို္က္
တာလုိျမိဳ႔ႀကီးေတြကိုသာအရင္၀င္စီးႀကတယ္၊ရြာသိမ္ရြာငယ္ကေလးေတြကိုေတာ့ေမ့ေနႀကတယ္၊
5
နို္င္ငံျခားကလာတဲ့တရုပ္ကလားမ်ားက်ေတာ့ျမိဳ႔ႀကီးေတြကိုလက္လြတ္ႀကျပိး၊ရြာသိမ္ရြာငယ္ကေလး
ေတြကိုအရင္၀င္းစီးႀကတယ္၊ရြာသိမ္ရြာငယ္ေလးေတြကစုေဆာင္းလုိ႔ေတာ္ေတာ္ေလးေတာင့္လာေတာ့မွျမိဳ႔ႀကိးေတြေပၚတက္လာျပိးကုန္္ဆို္င္ႀကီးေတြဖြင့္ႀကတာေမာင္ရင္လဲအသိပါဘဲ၊”
အခုေျပာတာေတြကအဟုတ္အမွန္ေတြခ်ည္းပါဘဲ။သုို႔ေပမဲ့က်ြန္ေတာ္တို႔အဂၤလိပ္စာသင္ထားတာမခက္ေနေပဘူးလား။ဘာမဟုတ္တဲ့ေက်ာင္းဆရာအလုပ္ကိုသြားလုပ္မယ္ဆိုေတာ့ရွက္စရားမ
ေကာင္းဘူးလား၊”
“လာဘဲလာေသးရဲ႔၊ဘာလုိ႔ရွက္ရမွာလဲ၊ဒါျဖင့္အဂၤလိပ္စာသင္ရင္အလုပ္လက္မဲ့ျဖစ္ရေတာ့မယ္ဆုိသလုိျဖစ္ေနျပီ၊ဆရာအလုပ္ထက္ဘယ္အလုပ္ကျမတ္ေသးလုိ႔လဲ၊”
“ေနပါအုံးခင္ဗ်ာ-က်ြန္ေတာ္တစ္ခုေမးပါရေစ”
“ေမးပါ-ေမးပါ”
“အဲဒိီေက်ာင္းကိုအစိုးရကအသိအမွတ္ျပဳမတဲ့လား၊ဒီစႀကိတ္ေကာင္စီကေကာအထာက္အပံ့
ေပးမလား၊”
“အစိုးရကအသိအမွတ္ျပဳခ်င္ျပဳမျပဳခ်င္ေန၊ဒိစႀကိတ္ေကာင္စီကေထာက္ပံ့ခ်င္ပံ့မပံ့ခ်င္ေန၊
ကုိယ္အလုပ္ရတာလုိရင္းမဟုတ္လား၊ကို္ယ္လစဥ္လခရတာလုိရင္းမဟုတ္လား၊သူတိုကအသိအမွတ္ျပဳရင္ေတာင္လြတ္လပ္ခြင့္ကိုထိခုိက္အုံးမယ္၊ဘယ္သူမွ၀င္မရွုတ္ဘဲကိုယ္ထင္တာကိုသင္ႀကားရရင္၊ကုိယ္ထင္သလုိေနရရင္အေကာင္းဆုံးဘဲမဟုတ္လား၊ေမာင္ရင္တို႔စိတ္ကတယ္ခက္တာကိုး”
“ခက္တာမဟုတ္ဘူးဗ်-အစိုးရကအသိအမွတ္ျပဳတဲ့ေက်ာင္းမွမ်က္နွာရွိတယ္၊ဒိစႀကိတ္ေကာင္
စီကအထာက္အပံ့ေပးတဲ့ေက်ာင္းမွလူရုိေသတယ္၊”
ေမာင္ရင္တစ္ေယာက္လဲခက္ေတာ့တာဘဲ၊မ်က္နွာရွိတာကုိတာလုိက္ေနတာကိုးအက်ိဳးရွိမယ္
မရွိဘူးဆိုတာကိုေတာ့မႀကည့္ဘူး၊ဒါေႀကာင့္လဲအဂၤလိပ္စာတက္အလုပ္လက္မဲ့ေတြျမန္မာျပည္မွာမ်ား
ေနတာထင္ပါရဲ ႔ဒီလုိျဖင့္အဂၤလိပ္စာမတတ္တာဘဲခပ္ေကာင္းေကာင္း၊အဂၤလိပ္စာတက္တာအလုပ္
လက္မဲ့ျဖစ္ေအာင္လုပ္ေနတာနဲ႔အတူတူဘဲ။”
“မွန္ပါတယ္”
ဤသို႔ျဖင့္စကားေကာင္းလာရင္းသေဘၤာလဲမဲဇလီသို႔ဆုိက္ေရာက္လာေလ၏၊ေမာင္လူေအးတု႔ိ
နွစ္ေယာက္လဲအခ်င္းခ်င္းနွဳတ္ဆက္ျပီးဆင္းသြားႀကေလသတည္း
သိပၸံေမာင္၀ (
၁၂၉၆ - ပထမ၀ါဆုိလ) 1935 ပတ္၀န္းက်င္
No comments:
Post a Comment